Sáng ngày 24/4/2022, xã Thượng Lộc long trọng tổ chức lễ đón bằng công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh nhà thờ danh nhân Phan Công Tăng. Tới dự có lãnh đạo Sở VH-TT&DL, đồng chí Nguyễn Tiến Dũng – Phó Chủ tịch UBND huyện.
Danh nhân Phan Công Tăng là thần tổ đời thứ 2 của chi họ Phan Công tại thôn Nam Phong, xã Thượng Lộc có nguồn gốc từ thôn Cổ Bái, xã Y Tụ, tổng Đông, huyện Thạch Hà (nay là xã Thạch Ngọc, huyện Thạch Hà). Ông sinh vào khoảng thập niên 30 - 40 của thế kỷ XVIII.
Theo lời truyền lại, danh nhân Phan Công Tăng thủa nhỏ là người thông minh, hoạt bát lại rất khỏe mạnh, giỏi võ. Ông đã cùng với cha và anh em tập hợp trai tráng trong làng lập “trại” để sản xuất, cày cấy, lấy lương thực chiêu mộ binh sỹ, giúp đỡ người nghèo và có sáng kiến đắp đập Bạc, đập Lá Nghê để lấy nước phục vụ sản xuất. Vùng đất mà ông và gia đình lập trại đến nay người dân Nam Phong vẫn gọi là “trại ông Tăng”.
Giai đoạn lịch sử thời đó, tình hình đất nước rối ren loạn lạc, Phan Công Tăng đã có nhiều đóng góp giúp triều Lê đánh dẹp các cuộc nổi loạn, làm ổn định tình hình xã hội và bảo vệ vững chắc biên cương của Đại Việt. Ông từng được tuyển chọn vào đội quân ưu binh và biên chế về quan doanh Trấn Ninh; là ưu binh giỏi, dũng cảm, mưu lược, tận tụy đã tham gia vào các trận chiến, lập nhiều công lao giúp triều đình bình ổn tình hình biên cương đất nước.
Phan Công Tăng còn được Chúa Trịnh Sâm phong làm Đội trưởng và cử theo Đại tư đồ Đoan quận công Bùi Thế Đạt chinh phạt Đàng Trong. Nhờ công lao hãn hải, ông được 2 sắc phong giữ chức Phó Thiên Hộ, rồi lên Thiên Hộ, xứng đáng được phong làm Kiệt Trung Tướng quân Hiệu lệnh ty Kỳ bài Tráng sỹ Vân kỵ úy Thiên hộ Trung tuyển. Hiện nay, 2 bản sắc phong vẫn được lưu giữ tại Nhà thờ Phan Công Tăng.
Phát huy truyền thống tốt đẹp của tổ tiên, trong các giai đoạn lịch sử của dân tộc, con cháu trong dòng họ Phan Công đã có nhiều cống hiến cho quê hương, đất nước.
Với những giá trị lịch sử văn hóa đó, Nhà thờ Phan Công Tăng đã được xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh tại Quyết định số 4107/QĐ - UBND, ngày 02/12/2020. Đây là niềm vinh dự, tự hào để chính quyền, người dân xã Thượng Lộc cũng như con cháu dòng họ Phan Công tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị của di tích.
Ngay sau lễ đón nhận, con cháu dòng họ Phan Công cùng nhân dân địa phương rước bằng công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh về nhà thờ Phan Công Tăng.
